- Aflevering 5 – Arne De Cnodder
- Aflevering 4 – Guy Kennis, deel 2
- Aflevering 4 – Guy Kennis, deel 1
- Aflevering 3 – Karel Taeymans, deel 2
- Aflevering 3 – Karel Taeymans, deel 1
- Aflevering 2 – Nadine Daems
- Aflevering 1 – Piloot met Gert Sas, deel 2
- Aflevering 1 – Piloot met Gert Sas, deel 1
Aflevering 5 – Arne De Cnodder
Schandalig laat zijn hier de hyperminimalistische show notes van onze aflevering met eeuwige spelvogel Arne De Cnodder.
Naar de aflevering op Spotify: deel 1 en deel 2.
Opnamedatum: 2 februari 2022, na uitstel wegens… corona, natuurlijk.
De geweldig populaire blog “SpinLi” van Arne is hier te vinden.
Neusfluiten bestaan inderdaad en zijn wellicht onafhankelijk uitgevonden in verscheidene culturen, onder meer in Zuid-Amerika. Zie hier.
Hieronder wat foto’s van Arnes imposante spelzolder.
Als uitsmijter: een poëtische samenvatting van onze aflevering met Arne.
De ziel van de Kempen V: Het spelerke
In os Kempenland spele welle flink
me bikkels en knikkers en al
We zuke vertier en we dun os dink
zoe kabb’le we veut, diep in ‘t dal
Verborgen is ‘t leive zo lekker leuj
we kaarten het weg veu ge ‘t wet
Och leut os gerust, me al da gemeuj,
we denke nog over ne zet.
Kom, smijte die schijve nor ‘t papeke
een spel vol me achten en toch:
Kei achteloës knikke met koppeke
me pint in de hand, en wa nog?
Den drets is het doel, en we geun erveu!
De prijze zen vliejes – lekker vet!
De Kempenzoon is ne spelvogel – deuh!
De dochter is ok geir’ aan zet
De liefde veur ‘t spel kende gelle wel,
den ambassadeur weunt bij os
‘t Is Arne De Cnodder, goeroe van ‘t spel:
hij mokt bij os speelgoesting los!
Aflevering 4 – Guy Kennis, deel 2
Naar de aflevering op Spotify.
Opnamedatum: 18 november 2021, toen de coronacijfers opnieuw de hoogte in schoten, en we dan maar gezellig buiten gingen zitten, in de prachtig verlichte achtertuin van onze gast. Vergeef ons de occasionele windruis!
De Kempische literatuurtips van onze gast zijn niet min:
- Koen Peeters
- Toon Horsten
- Leen Huet
- Leo Pleysier
- Lize Spit (Het smelt)
- Frans Depeuter
- Robin Hannelore
- Emiel van Hemeldonck
- Walter van den Broeck
- Bart Meuleman (De jongste zoon)
- Bob van Laerhoven
- Achilles Cools
- Jef Lievens
Als uitsmijter: een poëtische samenvatting van onze aflevering met Guy.
De ziel van de Kempen IV: Kennis is macht!
In de bibioteek, daa willek weunne,
daa bij de Metal Guido, daa in Oële
Planke, planke, zoe vol me zware boeke.
Ozze literatuur oep zute toëne:
note, klanke vol flair oem oep te danse!
Rock en country verlokten hem na boäte,
oem den beat uit de grond oemhoëg te stampe.
Toppe scheren oep Humo’s Rockin’ Rally
doe de Guy bekan solo slim in Brussel,
want is Kennis gen macht, men lieve vriende?
Oële hee gen geheime veu de Kennis!
Zwanger? Of nog ne city trip naa Roëme?
Ozze Guy komt het allemaal te wete,
bron van kennis veu hiejel de stille Kempe:
zoe stil dattem ervan begint te zinge,
Engels, Vloms of het Kempisch mag het weze,
as de Kempeneir nog mor lang bleft leze!
Onderstaande foto toont volgens Guy zelf de Kempense ziel in volle glorie: “familie, roots, samenzitten bij een spelleke kaarten, zondagse kleren, in goeden doen”, zoals hij ons schreef.
Addendum (24 juli 2022)
Guy stuurde ons ook nog een luistertip door: The Sands, met April and June.
Aflevering 4 – Guy Kennis, deel 1
Naar de aflevering op Spotify.
Opnamedatum: 18 november 2021, toen de coronacijfers opnieuw de hoogte in schoten, en we dan maar gezellig buiten gingen zitten, in de prachtig verlichte achtertuin van onze gast. Vergeef ons de occasionele windruis!
Jullie hoorden fragmenten uit:
- Handsome Traveller (Another Time Another Place)
- Better Times (Country Feedback Club)
- Into the Great Unknown (Into the Great Unknown)
Alle muziek van de Country Feedback Club is te vinden op Spotify.
De exploten van Guy Kennis op Humo’s Rock Rally zijn goed gedocumenteerd, en hier in wisselende kwaliteit (van foto’s, niet van muziek!) te vinden.
De mockumentary die Guy op het einde aanraadde, is This Is Spinal Tap (1984).
Aflevering 3 – Karel Taeymans, deel 2
Naar de aflevering op Spotify.
Opnamedatum: 15 november 2021. We beseffen al goed dat ons puurpottekesbesef te wensen overlaat, maar we gaan door voor de sjport!
Het Zuid-Afrikaanse liedje dat Bobbejaan Schoepen in Kazerne Dossin deed belanden wegens anti-Duits, was Mamma,’k wil ’n man hê. In de latere jaren 1940 begon hij zelf Nederlandstalige muziek uit te brengen op aansturen van zijn manager, en had zijn eerste hit in 1948 met de De jodelende fluiter.
Een aandachtige luisteraar merkte nog op dat de kostumier van Bobbejaan Nudie Cohn (1902-1984) was, die dus ook de kleerkast van onder anderen Elvis, Johnny Cash en John Lennon mee heeft gevuld. Bobbejaan kocht ook zijn twee legendarische Pontiacs van deze Cohn, met rijkelijke decoratie: zilveren dollars en geweren!
Guido Belcanto is in Turnhout geboren.
De Lilse heemkundige kring “Norbert de Vrijter” heeft een prachtig archief, en kan gerust wat verjonging gebruiken: word lid, zou ik zeggen!
Als uitsmijter: een poëtische samenvatting van onze aflevering met Karel.
De ziel van de Kempen III: De ballade van plantrekkerij, oder der Kempenkönig
met een fictionele vorm van Karel in de hoofdrol…
“Dag moeder, ik bol het hier nij af.
Ik trek nor de Vleunders vol in draf.”
“Mo manneke, wa gade gij daa doen?
Een smet oep’t proper Kempisch blazoen!”
“Och ma, ik kijk toch mor over’t murke,
’t is nie dak gon woëne bij de Turke!
De wijde wereld geunnek wel intrekke,
ja pa, me de scouts, oem alles t’ontdekke.”
“Mo zeuneke, toch genne last en ambras!
De Kempeneir leupt altij mee in pas.
We zen mor ermtierege geiteboere
en laten os toch de mond mor snoere…”
“M’n lieve moeder, ik kom wel terug.
Den drang nor de Kempen is trouw en stug!
De lokroep van de scouts is sterk,
en gonst deur tot aan mijne zerk.”
“As vader hemmek mijne zoon
veul liever hier oep ’t veld — gewoon!
We kabbele veut van dag tot dag,
doen zelde zot en niks da nie mag…”
“Och lieve vader, ‘k versteun ij wel:
wa mokt ijwe zoon een groewet spel!
Het ga mij tiejekene veu het leve,
en ’t leve tiejekenekik gedreve!
M’n vleugels slagek nij wijd ope.
Ik vogel het wel uit — ’t is t’hope!
IJ wijsheid was spek veu mennen bek:
verdoeme, dak menne plan wel trek!”
Aflevering 3 – Karel Taeymans, deel 1
Naar de aflevering op Spotify.
Opnamedatum: 15 november 2021. We beseffen al goed dat ons puurpottekesbesef te wensen overlaat, maar we gaan door voor de sjport!
Karel heeft al sinds zijn schoolcarrière een boon voor geschiedenis. De roof van de Sabijnse maagden klinkt nogal exotisch? Hier kan je meer lezen over deze Romeinse legende. Nog meer historiek kwam aan bod met Boduognat en de schepen van Columbus.
Uiteindelijk vierde hij zijn grafische talenten bot in het verre Oost-Vlaanderen, begot! Aan de VISO. Ne Kempeneir diejen al vruug over ’t murreke ging loere… Kampioen in het contacten leggen, voor en tijdens de pandemie.
Het grote scoutsboek over de rijke geschiedenis van Lille is nog steeds te verkrijgen aan de democratische prijs van €25. Geef ons een seintje en we regelen het!
De geweldige Moeze wordt kort vermeld: rots in de branding van scouts en kermismensen, recent nog te zien in Taxi Joris.
Het thema scouts en maatschappij komt uitvoerig aan bod, inclusief problemen als drankmisbruik… Een moeilijk thema, waarop de scouts een antwoord willen bieden met bedachtzame richtlijnen. Met mate(n).
Het nu al legendarische evenement Jacht op de Zwerfkei 2021 is vereeuwigd door prachtige muziek van Guy Kennis en Bert Leysen (dieje van Kinky Bing!).
De auteur van The Call of the Wild die Karel vermeldde, is Jack London.
Vwala!
Aflevering 2 – Nadine Daems
Naar de aflevering op Spotify.
Opnamedatum: 11 oktober 2021. Her en der een ruw gsm-randje: onze klunzige beginnersfouten zuiveren we er (hopelijk) geleidelijk aan uit! Vliegtuigmodus begot.
Nadine, de toekomstige schrijfster van de Encyclopedie van caféverhalen der Kempen, ontving ons hartelijk in haar Staminee De Crawaett.
De etymologie van staminee had je nog tegoed: afkomstig van Frans estaminet, maar afgeleid van de Germaanse stam stamon, dat in ’t Kempens gewoon stam is geworden. Volgens de Etymologiebank betekent staminee “een zaal met een door palen gestut dak, een ‘stamlokaal’”.
De historie van de Lilse Krawaten kan je hier in detail doornemen.
Een fragment van een zeventiende-eeuws Grieks gedicht over thee van ‘nen Hollander’ mag hier niet ontbreken.
Correctie: de Appel-Apfel-lijn loopt niet door Limburg, wel de Ik-Ich-lijn! Voor meer info over de Rijnlandse Waaier, zie Wiki…
De strijd voor de titel van de oudste carnavalsstoet is heftig geweest. Herenthout mag zich met recht en reden de outste vastenavondstoet noemen. De stoet van Maaseik is ouder, maar die wordt niet met vastenavond maar met halfvasten gehouden. Driewerf hoera voor Herenthout!
Als uitsmijter: een poëtische samenvatting van onze aflevering met Nadine.
De ziel van de Kempen II: Het werm seuzzekessonnet
We geun mor lekker wijt oep reis, begot!
Ne cocktail tege tergende frustraase,
is weg van’t werk, goe veur de relaxaase.
‘Veurloewepeg dun ik niks, ge zij goe zot!’
Os rap verklieje in ne rijken tist:
de groewete man, zo mee os sletsen aan.
De Kempeneir gaa geire oep de baan.
Wa gij nie wet, is dattem het wel mist.
Hoe zoempig zalig is de moedergrond.
Het carnaval in Heurtuit geft wer beuzze.
De Kempenzoon wet wer wa hem hier bond.
Oep’t weer kannem wel is goe stevig meuzze,
mor as z’n dieselke wer lekker bromt,
dan is de Kempen trug zen werme seuzze.
Aflevering 1 – Piloot met Gert Sas, deel 2
Opnamedatum: 15 september 2021.
De opmerkzame luisteraar heeft intussen allang door dat we zelf niet zo’n goeie taalnazi’s zijn, want ons puur potteke, hieronder afgebeeld, zou allang uitpuilen als we aandachtig genoeg waren… Laat ons zeggen dat we met één euro telkens vijf barbaarse woorden hebben gekocht…
Over de oorsprong van de Indo-Europese taalfamilie, en de reis van het Nederlands (en dus het Kempens) als telg van deze familie, bestaat veel onduidelijkheid. De hypothese van de gebieden ten noorden van de Zwarte Zee als plaats van origine is slechts één van de opties, maar wel heel wijd aanvaard. Lees hier meer; de Engelse versie biedt nog meer info.
Het Kempens is wonderlijk woordgeslachtgevoelig. Het moge duidelijk zijn dat er natuurlijk geen één-op-éénrelatie is tussen biologisch en taalkundig geslacht, ook omdat vele woorden met een taalkundig geslacht, zoals ‘de vijver’ (mannelijk in het Algemeen Nederlands en het Kempens, want ‘ne vijver’), biologisch geen geslacht hebben (en natuurlijk ook identitair geen gender). In elk geval is de Kempense woordgeslachtgevoeligheid een mooi kenmerk van ons dialect, dat we in deze aflevering bezingen. Lees hier op Neerlandistiek meer over woordgeslacht en de gevoeligheid van sprekers daarvoor (met ook andere mooie gerelateerde artikels onderaan de tekst).
Gert Sas heeft een fantastisch dialectwoordenboek dat een schatkamer zal zijn voor Kempense taalpareltjes in onze potkaast. De goesting is groot om deze schat stapsgewijs te verkennen. Hieronder een visueel voorproefje.
Tot slot geven we ook nog graag een poëtische samenvatting van de hele pilootaflevering in een poging tot Kempense alexandrijnen (zesvoetige jamben).
De ziel van de Kempen I
De klankman kwam en zag en won os Kempenhet
trakteert os oep tallowere vol gezellighed!
Muziek is zijne maïzena, lekker straf,
waar alleman mee van genieten mag, vlakaf!
Zo samen in gemoed’lijkheid, dan is muziek
os heilig sfeersmeermiddel veu de hiejele kliek.
Een leven zonder zalving van verbonden noten
had bij de Gert de goesting nij al weggegoten.
De Kempenziel is vanaf nij dus ook bepaald –
gezellig is alhier het volk da trots verhaalt:
“We zen hie geire mor vergeft os da nij toch:
bediejesd zuke w’ozze weg in ’t Kempenzog.”
Aflevering 1 – Piloot met Gert Sas, deel 1
Opnamedatum: 15 september 2021, vandaar dat de beschrijving van de coronasituatie niet echt accuraat is…
Onze eerste gast is niemand minder dan Gert Sas (38), telg van de grote Lilse Sas-clan en momenteel woonachtig in Vorselaar. Als Kempenaar en muzikant in hart en nieren brengt Gert ons in vervoering op de tonen van zijn sappige taal en dito anecdotes.
De 17de-eeuwse quote over de Kempen komt uit Jean-Baptiste Gramaye, Taxandria (1610), origineel in het Latijn gesteld en gewoon hier online te doorbladeren! Onze Kempische versie is gebaseerd op de Nederlandse vertaling van wijlen Nico de Glas, helaas nog niet gepubliceerd. Met dank aan prof. dr. Toon Van Hal voor het fragment.
De activiteiten van de nu al legendarische Koperdieven kan je hier volgen. De prachtige intro met Fear of the Dark is hier te bewonderen.
De Spotify-speellijst van de recentste uitgave van “den Alternatieve Top 100” vind je hier.
Raf Van Rooy 